Lista autorów tylko jednej książki byłaby z pewnością więcej niż nieciekawa. Tutaj wymieniam tylko tych autorów, którzy zapisali się w literaturze światowej i są w niej określani mianem pisarzy. W tym przypadku, oprócz tego, że są pisarzami jednej książki, łączy ich jeszcze fakt (z wyjątkiem Lee Harper): późny wiek napisania dzieła swego życia.

Pominąłem tutaj pisarzy, jak na przykład Jerome David Salinger (autor Buszującego w zbożu), którzy co prawda napisali  tylko jedną powieść, ale są autorami np. zbiorów opowiadań.

Jamil Ahmad

​

Jamil Ahmad urodził się w 1933 roku w Dźalandharze - mieście w stanie Pendżab położonym w północno-zachodnich Indiach. Jako urzędnik pakistańskiej służby cywilnej pracował na terenach górzysto-pustynnych południowo-zachodniego oraz w północnego Pakistaniu. Pełnił funkcję rządowego agenta politycznego, a następnie komisarza zarządzającego terytoriami plemiennymi. Tuż przed sowiecką inwazją na Afganistan w 1979 roku został oddelegowany do pakistańskiej ambasady w Kabulu. Skończył karierę w rządzie na stanowisku naczelnego sekretarza Baludżystanu. Jest autorem tylko jednej książki, Wędrownego sokoła, którą wydał w wieku siedemdziesięciu dziewięciu lat. Ciekawostką jest fakt, książka została przepisana na maszynie do pisania z niemiecką czcionką (goodreads: Jamil Ahmad).

Od chwili wydania Wędrownego sokoła Jamil Ahmad uważany jest za największego pakistańskiego pisarza tworzącego po angielsku. Zmarł w lipcu 2014 roku.

• Wędrowny sokół jest zbiorem opowiadań wydanym w 2011 r. Ich łącznikiem jest młodociany afgański sowizdrzał, Tor Baz (sierota) , który czuje się na górzysto-pustynnych afgańskich bezkresach chyba lepiej, niż w przysłowiowym u siebie w domu. Jest przewodnikiem, szpiegiem, pełnym optymizmu chłopcem idącym śmiało przez niebezpieczne przygody, zawsze wzbudzając skrajne emocje wśród swoich współplemieńców.
• Plemionami afgańskimi rządzi kodeks honorowy nomadów, który od wieków nigdy nie pozwala wybaczyć, zapomnieć zdrad i zniewag. Nawet w przypadku, gdy wcześniejsze czyny w życiu danego członka społeczeństwa były dokonywane z odwagą, honorem, oddaniem.

Jamil Achmad opisuje życie nomadów z życzliwym, nieco chłodnym zainteresowaniem. Ale jednocześnie nie ukrywa tych ich stron życia, których nie sposób zaakceptować. Mamy tu opisy tyranii domowej (szczególnie dotyczącej kobiet), wojen sąsiedzkich z porwaniami dla okupu, a nawet handlu niewolnikami. I to wszystko dzieje się właśnie pod sam koniec dwudziestego wieku. Bo po prostu tam, w Afganistanie, tak jest i tak ma być.

Powrót do strony Późny debiut

Harper Lee

​

(1926-2016,USA) Amerykańska publicystka, pisarka. Przeszła do historii literatury amerykańskiej i ogólnooświatowej jako autorka debiutanckiej (w wieku trzydziestu czterech lat) powieści Zabić drozda. I niemal do ostatnich dni swego życia uważana była za autorkę jednej powieści. Zabić drozda wyróżniona została w 1960 r. Nagrodą Pulitzera, dwa lata później została sfilmowana przez Roberta Mulligana.

W 2007 Harper Lee została odznaczona Prezydenckim Medalem Wolności, a w 2010 r. – National Medal of Arts.

Przez całe życie była autorką jednej – już za jej życia – klasycznej powieści. Dopiero tuż przed jej śmiercią odnaleziona została pierwsza wersja Zabić drozda nosząca piękny tytuł Idź, postaw wartownika. Ta ostania stała się drugim wielkim i sensacyjnym wydarzeniem literackim. Wydarzeniem – podobnie jak w przypadku Zabić drozda – światowym.

• Zabić drozda – tylko w ciągu roku (1957) nakład książki wyniósł pół miliona. Natomiast od pierwszego wydania, książka została wydana na świecie w ponad 40 milionach egzemplarzy.
• Ciekawostką historyczną jest, że powieść Harper Lee – w czasie istnienia ZSRR – odczytywana była przez władze Kremla jako ostra krytyka burżuazyjnego systemu USA. Z tego powodu została wydana w ówczesnym ZSRR w milionowym nakładzie.
• Idź, postaw wartownika Powieść powstała 1957 r., a odnaleziona w 2015 r. Stanowi pierwowzór (z akcją dziejącą się dwadzieścia lat później) Zabić drozda, która w tej formie została odrzucona przez wydawcę. Po zmianach wprowadzonych przez autorkę (w znacznej części pod naciskiem wydawcy) książka została wydana jako Zabić drozda.
• Idź, postaw wartownika wywołała wieloraki szok. Jeden z nich polegał na tym, że wzór demokratycznych cnót obywatelskich, a prawniczych w szczególność, Atticus Finch, jest tu i hipokrytą i rasistą, niczym nie wyróżniającym się w swych poglądach na temat podziałów rasowych, społecznych, od swych południowych rasistowskich sąsiadów. Dla czytelników był to szok tym większy, że rolę Atticusa Fincha w filmie Roberta Mulligana grał kryształowy Gregory Peck.

Obie książki Harper Lee stały się źródłem cytatów, zaczerpniętych z nich powiedzeń. Na przykład, takie słowa wypowiedziane przez jednego z podziwianych przez dziesięciolecia bohaterów Zabić drozda, właśnie Atticusa Fincha:

Odważny jest ten, kto wie, że przegra, zanim jeszcze rozpocznie walkę, lecz mimo to zaczyna i prowadzi ją do końca bez względu na wszystko.

Czyż słowa te nie brzmią znajomo i niebezpiecznie ciepło dla pewnej części naszego społeczeństwa?

Anna Jean Mayhew

​

(1910?, USA) Amerykańska pisarka, wcześniej redaktorka w wielu czasopismach specjalistycznych. Zadebiutowała powieścią Sucha sierpniowa trawa w wieku siedemdziesięciu jeden lat, wydanej w USA w 2011 r. W tym samym roku otrzymała za nią nagrodę Sir Walter Raleigh Award for Fiction.

Anna Jean Mayhew oczami trzynastoletniej dziewczyny pochodzącej z bogatego domu przedstawia codzienny świat południowych stanów USA lat pięćdziesiątych XX w. Opisuje rzeczywistość pełną brutalnych napięć, rasizmu, uprzedzeń kulturowych, niezwykle trudnych do przełamania i przez białych i czarnych mieszkańców Południa. Książka porusza bardzo emocjonalne tematy, jest jednak napisana bez patosu, językiem chłodnym i niemal beznamiętnym:

Na granicy miasta Wickens w stanie Georgia widniał napis:

MURZYNI

Przestrzegajcie godziny policyjnej!

Po zachodzie słońca!

TYLKO DLA BIAŁYCH

[…]

Przed sklepem spożywczym Burnetta na chodniku stały kosze z produktami, a w oknie widniał wypisany ręcznie plakat:

ODRODZENIE W NAMIOCIE!

13 sierpnia, piątek, 20:00

Kazanie wygłasza wielebny Brian Samuel Cureton.

Dziedziniec kościoła New Smyrna AME Zion.

PRZYJDŹCIE DO JEZUSA!

– Chcę zobaczyć spotkanie wiernych w namiocie – oświadczyła Stell Ann. […]

– Zwariowałaś. Mama i tata w życiu nie wejdą do kościoła dla kolorowych.

– Nie zamierzałam ich zapraszać.

W Podziękowaniach, autorska pisze o początkach powstawania swej powieści następująco:

W czterdziestym piątym roku życia wyjechałam z rodzinnego Charlotte w Północnej Karolinie na prowincję okręgu Chatham, ponieważ potrzebowałam dystansu. Nie mogłam pisać o Charlotte, póki go nie opuściłam.

Mimo napisania dokumentalno-faktograficznej książki South Carolina: The Best From The Palmetto State Anna jean Mayhew zapewne pozostanie autorką jednej powieści.

Powrót do strony Późny debiut

Ewenementy – powrót